Modern History of Turkey

...

24 Ocak Kararları: 24 Ocak 1980 tarihinde ekonomik literatüre geçen ve yapısal dönüşümleri içeren bir program.Süleyman Demirel, 1979 yılında Başbakanlık Müsteşarlığı'na getirdiği Turgut Özal'a yeni bir ekonomik istikrar programı hazırlama görevi vermiş ve bu program kısa sürede hazırlanmıştı. 24 Ocak 1980'de kamuoyuna açıklandı.24 Ocak Kararları'nın ana hatları şu şekildedir:

-İthalat ve ihracat denetimlerinin kaldırılması

-devlet sübvansiyonlarının kesilmesini

-faiz oranlarının serbest bırakılmasını

Fiyatların yükseltilmesini ve devlet harcamalarının kısılmasını içeriyordu.

-Lirada yapılan %48.6 lık ani ve sert düşüş

YÖK: 80 darbesinin bir ürünüdür. Üniversiteler, bütün dekan ve rektörleri doğrudan atayan YÖK ün oluşturulmasıyla sıkı merkezi denetim altına alınmıştı. 82 sonlarında 300 ün üzerinde akademisyeniin işine son verilmiş bunu 83 başlarında 2. Bir işten çıkarma dalgası izlemişti. Diğer birçoğu kendi isteğiyle istifa etmişti çünkü atılanlar, emeklilik maaşlarını ve kamu kesiminde yeniden işe girme hakkını da kaybetmiş oluyorlardı.

MGK: Milli Güvenlik Kurulu Aralık 1962 de yasayla kuruldu. Önemli olan husus, anayasada belirtilen MGK nun kurulması yoluyla orduya ilkk kez anayasal bir rol verilmesiydi.Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği MGK hükümete iç ve dış güvenlik hakkında tavsiyelerde bulunuyordu. Kuvvet temsilcileri, genelkurmay başkanı ve ilgili bakanlar memuriyetlerinden dolayı resmen MGK üyesiydiler ve kurulun kendi sekreteryası ve binaları vardı. Kuruluşunu izleyen 20 yıl içerisinde MGK giderek devlet siyaseti üzerindeki nüfuzunu genişletti ve kimi zaman gerçek iktidar merkezi ve karar oluşturma merkezi olarak kabinenin yerini alarakdevletin güçlü bir bekçisi haline geldi.

Milli Nizam Partisi: Ocak 1970 te Erbakan bağımsız 2 milletvekili ile birlikte Milli Nizam Partisini kurdu. MHP ve MNP ile birlikte Demirelin iktidarına ciddi bir tehdit oluşturuyordu. Elbette bu parti AP nin yerini alacak güçte bir parti değildi fakat diğer muhaliflerle birlikte Demirelin meclisteki ağırlığını tehlikeye sokabilirdi. Milli Nizam Partisi kapatıldı, Erbakan bunun yerine Erbakan Ekim 1972 de faaliyetlerine yeniden başlamış ve MNP yi Milli Selamet Partisi diye bir isim altında tekrar topladı.

DİSK: 60 darbesinden sonra 61 Anayasısın getridiği özgürlüklerle birlikte Devrimci İşçi Sendikaları Konfedarasyonu (DİSK) kuruldu. 1970 in sonlarına doğru grubun 300 bin ile 400 bin arasında üyesi olduğu tahmin edilmektedir. 1980 darbesi ile birlikte faaliyetleri durduruldu ve bazı örgüt ve partilerle birlikte DİSK aleyhinde yargılamalar yapıldı. Daha sonra DİSK üzerindeki yasak 11 yıl sonra 1991 de uygulanan bazı reformlarla birlikte kaldırıldı.

Saraçhane İşçi Mitingi: 31 Aralık 1961 Saraçhane Mitingi de sınıfın tarihindeki kritik olaylardan biridir. 1950-1960 arası süreç bilindiği gibi sınıf hareketi açısından oldukça durgun bir dönemdir. Bir yandan zaten cumhuriyetin kuruluşundanberi hiç eksilmeyen baskı ortamı, diğer yandan 1950’lerin başında hakim olan “kalkınma” havası, sınıf hareketinin gelişiminde ciddi engeller olmuştur. Ekonomik ve siyasi krizin çözümü olarak ortaya çıkan 1960 darbesi ise başlangıçta emekçilere bol keseden umut dağıtmıştır. Grev, toplu sözleşme gibi haklar 1960 Anayasası’nda belirtilmiş ama buna uygun yasal düzenlemeler yapılmamıştır. Bu durum darbenin gerçek niteliğini göstermektedir aslında; ama öte yandan da işçi sınıfının bu taleplere sahip çıkması için zeminler yaratmaktadır. Darbenin birinci yılında haklar konusunda hala bir adım yoktur ve işçiler huzursuzlanmaktadırlar. Böylesi bir süreçte Türk-İş’e bağlı İstanbul İşçi Sendikaları Birliği, 1 Aralık 1961 tarihindeki toplantısında grev ve toplu sözleşme hakkını gündeme getirerek eylemler düzenleme kararını almaktadır. Bunların en görkemlisi de 100 binden fazla insanın katılımını sağlayan Saraçhane Mitingi olmuştur. Saraçhane Mitingi olaysız bir şekilde sona erer; ama zaten mitingin bizzat kendisi bir olaydır. Miting, işçi sınıfının acil taleplerinin ortaya konmasını sağlamış ve sendikaların her şeye rağmen bir etki gücüne sahip olduğunu kanıtlamıştır. Nitekim eylemden bir süre sonra, 1963 yılında işlerin daha da ilerlemesinden ürken burjuvazi grev ve toplu sözleşme hakkını içeren (ve tabii patronlara da lokavt avantajını veren) yasalar çıkarılmıştır.

Maraş Katliamı: Aralık 1978te Kahramanmaraşta gerçekleşen Bozkurtların, genellikle solu destekleyen Alevilere karşı düzenledikleri bir dizi katliamın en korkuncunda yüzden fazla kişinin ölmesiydi. Askeri müdahaleye her koşulda karşı çıkan Ecevit bile 13 ilde sıkıyönetim ilan etmek zorunda kalmıştı. 1 hafta süren bu katliamda bazı aleviler öldürülmüş ve yüzlercesinin evi yakılmıştır. Sonucunda 300 den falza kişi hapis cezası almış bazıları idam edilmiş sanıkllardan brçoğuna da ulaşılamamıştır.

OYAK: 60lar ve 70lerde ordu, Ordu Yardımlaşma Kurumu vasıtasıyla yeni sanayilerde büyük bir yatırımcı haline gelmiştir. 27 Mayıs darbesinden sonra 1 Mart 1961 tarihinde kurulmuştur. TSK mensuplarının yardımlaşma ve emeklilik fonudur. OYAK`ın yönetiminde sivil devlet memurlarıyla birlikte muvazzaf askerler de vardır. Ayrica devlet, OYAK Holdingi kurumlar vergisinden muaf tutarak KİT`lere tanımadığı bir hakkı tanımıştır. Bunu devletin OYAK`a bir katkısı olarak gören bazı kişiler bu durumun, piyasada aynı işi yapan şirketler açısından serbest rekabeti bozduğunu iddia ederler.

Susurluk Kazası: Susurluk skandalı ya da Susurluk kazası, 3 Kasım 1996'da saat 19.25 sularında Balıkesir-Bursa karayolunda Susurluk ilçesi Çatalceviz mevkiinde meydana gelen trafik kazası sonucu, yasadışıpolis-mafya-aşiret ilişkilerinin ortaya çıkması ile patlak veren skandal. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli skandallarındandır.Kazanın ardından kamuoyu, "devlet, siyaset, mafya" üçgeninde yasadışı ilişkilerin ortaya çıkartılmasını talep etti. "Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık" ismi verilen sivil toplum eylemleriyle ve medyanın desteği ile üstü örtülen ilişkilerin ve faaliyetlerin açıklanmasını talep etti. DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Edip Bucak, İstanbul Kemalettin